در دنیای رنگارنگ و هیجان انگیز دسرها و انواع و اقسام بستنی های خوشمزه، جایگاه ویژه ای برای بستنی های با اصالت و شگفت انگیز ایتالیایی وجود دارد. بستنی جلاتو ایتالیایی یکی از محبوب ترین و مشهور ترین بستنی های دنیا به حساب می آید که طعم و عطر بی نظیرش زبان زد تمام جهان است و در تمام کشورهای دنیا شناخته شده است. این بستنی بهشتی، با بافت نرم و خامه ای، طعمی بی نظیر و تاریخچه ای غنی، همه را شیفته ی خود کرده است. جلاتوی ایتالیایی، فراتر از یک بستنی ساده است. این بستنی فوق العاده و خوشمزه تجربه ای بی نظیر از فرهنگ، هنر و مزه است که شما را به سفری در میان برترین جاذبه های گردشگری کشور ایتالیا، بازارهای پر جنب و جوش و آشپزخانه های گرم و صمیمی این کشور میبرد.
در جدید ترین مقاله ی واردو همراه ما شوید تا سفری جذاب و شیرین به کشور ایتالیا داشته باشیم تا با این اثر فرهنگی و هنری شیرین و شگفت انگیز این کشور یعنی بستنی جلاتوی ایتالیایی و با تاریخچه و داستان جذاب آن آشنا شویم. راستی پیشنهاد می کنیم که اول محتوای تاریخچه ی پیدایش بستنی را بخوانید و سپس به این مقاله بپردازید.
تاریخچه بستنی جلاتوی ایتالیایی از گذشته تا حال
داستان جلاتو به اعماق تاریخ باز میگردد. برخی مورخین، ریشههای آن را به دوران باستان و تمدنهای پارسی و یونانی نسبت میدهند. در آن زمان، از مخلوط یخ، عسل و میوهها برای تهیه یک دسر خنک استفاده میشد. اما نقطه عطفی در تاریخ جلاتو، قرن پانزدهم و شانزدهم میلادی بود. در این دوره، خانواده مدیچی در فلورانس ایتالیا، با الهام از شربتهای یخی خاورمیانه، دستور پخت جلاتو را ارتقا دادند. آنها با استفاده از شیر، تخم مرغ و شکر، بافت و طعمی منحصر به فرد به این دسر دادند. نام “جلاتو” از فعل ایتالیایی “gelare” به معنای “یخ زدن” گرفته شده است. این نام به خوبی ماهیت این دسر را که بر پایه یخ زده است، توصیف میکند. در طول قرنها، جلاتو در سراسر ایتالیا محبوبیت یافت و به عنوان یک خوراکی خیابانی پرطرفدار در میان مردم جا باز کرد.
علاوه بر این، بسیاری از منابع، اختراع بستنی ژلاتوی ایتالیایی را به برناردو بونتالِنتی (Bernardo Bontalenti)، معمار خوش نام قرن شانزدهمی نسبت می دهند. در حدود سال 1565، برناردو بونتالنتی تصمیم گرفت از تکنینک به ویژه و جدیدی برای تولید بستنی استفاده کرد که این دسر خوشمزه سر زبان ها افتاد. تکنیک او به این شکل بود که یک سوربت با یخ، نمک، لیمو، شراب، شیر، شکر، تخم مرغ و عسل، “به علاوه طعم پرتقال و ترنج” درست کرد. بونتالِنتی به اختراع ژلاتو آلا کِرِما، ژلاتو با خامه فرمی یا تخم مرغ، پیشگام ژلاتوی مدرن فلورانس شناخته می شود.
گسترش شهرت بستنی جلاتوی ایتالیایی در تمام اروپا
سنت و طرز تهیه بستنی های مخصوص و خوشمزه ای که با استفاده از شیر تولید می شدند، بعد از ازدواج کاترین دو مدیسی (Caterina de’ Medici) و شاه هنری دوم (Henry II) فرانسه به سایر کشورهای اروپایی نظیر انگلیس، آلمان، بلژیک، اسپانیا و … هم گسترش پیدا کرد و به تدریج به سر تا سر دنیا راه پیدا کرد.
اما مهم ترین نقطه عطف در تاریخ بستنی جلاتو در سال ۱۶۸۶ اتفاق افتاد: در این زمان ماهیگیری سیسیلی به نام فرانچسکو پروکوپیو دی کولتلی (Francesco Procopio dei Coltelli) تصمیم گرفت که از اولین وسیله بستنی سازی را در جهان را که ساخته دست پدر بزرگش، رو نمایی کند. او اولین کسی بود که فروش بستنی به صورت عمومی و برای مردم را در اروپا آغاز کرد (پیش از آن انواع دسرهای مخصوص مانند بستنی تنها به اشراف زادگان و ثروتمندان می رسید) و کافه ای به نام کافه پروکوپ در پاریس تاسیس کرد. این کافه به سرعت به یکی از مشهور ترین پاتوق های ادبی فرانسه تبدیل شد که پس از گذشت این همه سال همچنان جز جاذبه های توریستی محبوب پاریس به حساب می آید.
کاری که فرانچسکو پروکوپیو دی کولتلی، در سال 1686 انجام داد این بود که، دستگاه ژلاتوسازی پدربزرگش فرانچسکو را به پاریس آورد، کافه پروکوپ را افتتاح کرد و این دسر را معرفی نمود. پروکوپیو تابعیت فرانسه و مجوز سلطنتی از لوئی چهاردهم را به دست آورد و او را به تنها تولیدکننده دسر منجمد در پادشاهی تبدیل کرد. با توجه به اینکه او یکی از اولین کسانی بود که ژلاتو را به طور مستقیم به مردم فروخت (همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، پیش از آن فقط برای اشراف در نظر گرفته می شد)، و آن را در سایر نقاط اروپا به شهرت رساند. به مرور زمان شهرت وی و دستگاه شگفت انگیزش به قدری زیاد شد که در میان مردمان ایتالیا از فرانچسکو پروکوپیو به عنوان “پدر ژلاتوی ایتالیایی” یاد می شود.
تولید انبوده جلاتو در قرن 19 ام
در سال 1843، در ایالات متحده، نانسی جانسون (Nancy Johnson) حق اختراع فریزر بستنی دستی را گرفت: این نوآوری منجر به توزیع گسترده تر بستنی و در نهایت به تولید صنعتی آن شد. در سال 1904، در ایالات متحده، امری تامپسون (Emery Thompson) اولین دستگاه بستنی ساز اتوماتیک را ساخت.
در سال 1945 و در پایان زمان جنگ جهانی دوم، هنگامی که جهان بار دیگر داشت رنگ و روی آرامش را به خودش میدید، در بولونیا، بروتو کارپیجانی (Boruto Carpigiani) شروع به فروش تجهیزات ژلاتو سازی کرد و اولین دستگاه ژلاتو ساز اتوماتیک به نام Motogelatiera را اختراع کرد.
ترکیبات جادویی و در عین حال ساده ی بستنی جلاتوی ایتالیایی
بستنی جلاتوی ایتالیایی اصولا از شیر و شکر و خامه و تخم مرغ استفاده می شود و این ترکیبات اصلی هر بستنی دیگری نیز می باشد اما تفاوتی که جلاتوی ایتالیایی نسبت به سیار بستنی های دیگر دارد در میزان بکار گیری این مواد است. به طور مثال در تهیه بستنی جلاتو از شیر بیشتر و خامه ی کمتری استفاده می شود و از برعکس بیشتر بستنی ها، از زرده تخم مرغ استفاده نمی شود. اما با وجود این تفاوت ها به صورت کلی ترکیبات بستنی جلاتوی ایتالیایی به شرح زیر میباشد:
- شیر تازه و پرچرب 500 میلی لیتر
- 200 گرم خامه صبحانه
- شکر قهوه ای 200 گرم
- 2 قاشق چایی خوری ثعلب
- 250 گرم توت فرنگی به صورت ورقه شده یا پوره شده
- 300 گرم طالبی مولینکس شده
- آبلیموی تازه
- وانیل یک چهارم قاشق چای خوری
- سایر میوه های دلخواه برای تزئین بستنی
ترکیبات جادویی و در عین حال ساده ی بستنی جلاتوی ایتالیایی
بستنی جلاتوی ایتالیایی اصولا از شیر و شکر و خامه و تخم مرغ استفاده می شود و این ترکیبات اصلی هر بستنی دیگری نیز می باشد اما تفاوتی که جلاتوی ایتالیایی نسبت به سیار بستنی های دیگر دارد در میزان بکار گیری این مواد است. به طور مثال در تهیه بستنی جلاتو از شیر بیشتر و خامه ی کمتری استفاده می شود و از برعکس بیشتر بستنی ها، از زرده تخم مرغ استفاده نمی شود. اما با وجود این تفاوت ها به صورت کلی ترکیبات بستنی جلاتوی ایتالیایی به شرح زیر میباشد:
- شیر تازه و پرچرب 500 میلی لیتر
- 200 گرم خامه صبحانه
- شکر قهوه ای 200 گرم
- 2 قاشق چایی خوری ثعلب
- 250 گرم توت فرنگی به صورت ورقه شده یا پوره شده
- 300 گرم طالبی مولینکس شده
- آبلیموی تازه
- وانیل یک چهارم قاشق چای خوری
- سایر میوه های دلخواه برای تزئین بستنی
تفاوت های کلی بستنی جلاتو با بستنی معمولی
با مشاهده ترکیبات بستنی جلاتوی ایتالیایی ممکن است فکر کنید که این بستنی تفاوت چندانی با بستنی های عادی ندارد. اما سخت در اشتباهید! بستنی جلاتو بسیار متفاوت تر از سایر بستنی های عادی می باشد و در بسیاری از جهات با بستنی های عادی تفاوت های دارد. بستنی جلاتو بافت غلیظ تری دارد و در بافت آن و ترکیبات آن حداقل هوا وارد میشود. به همین علت، این بستنی دیر تر آب شده و برای مدت زمان بیش تری می توان آن را در هوای آزاد مخصوصا هوای روزهای گرم تابستانی استفاده کرد.
در ادامه به سایر تفاوت های بستنی جلاتوی ایتالیایی با بستنی های معمولی می پردازیم.
بافت نرم و متراکم و کشدار
بستنی جلاتو به دلیل اینکه ترکیبات متفاوت تری از بستنی های عادی دارد، بافت کشدار و خامه ای و نرم تری دارد و این حالت با بستنی های معمولی تر تفاوت بسیاری دارد. علاوه بر این، چون در بافت این بستنی هوای کمتری وجود دارد، غلیظ تر و کشدار تر می شود.
میزان کره ی استفاده شده
در بستنی های عادی حدود 10 تا 25 درصد چربی کره وجود دارد؛ این در حالی است که در بستنی جلاتوی ایتالیایی تنها 4 تا 7 درصد چربی کرده استفاده می شود. به همین دلیل، بستنی جلاتوی ایتالیایی گزینه ی سالم تری محسوب می شود. اگر که به دنبال بستنی سالم و خوشمزه ای هستید و می خواهید از خوردن آن بدون آن که دغدغه و نگرانی چاق شدن را داشته باشید، بستنی جلاتو گزینه ی فوق العاده ای می باشد. ضمنا از آنجایی که میزان کره ی کمتری در این بستنی استفاده شده، طعم میوه ای خوشمزه ی بستنی جلاتوی ایتالیایی بسیار بیشتر و بهتر است.
مقاومت در برابر گرما
این موضوع خیلی جالب است که بستنی جلاتوی ایتالیایی در برابر دشمن دیرینه ی بستنی ها یعنی گرما بسیار مقاوم تر است! جلاتو برعکس بستنی های معمولی که در دمای منهای 18 درجه سانتی گراد باید نگهداری شوند، می تواند در دمای منهای 5 درجه سانتی گراد نگهداری شود! این یعنی 13 درجه اختلاف دما! به همین دلیل شما بدون آنکه زبانتان از سرمای بیش از حد بستنی بی حس شود و در تشحیص طعم واقعی بستنی دچار مشکل شود، می تواند تمام مزه ها را به طور کامل حس کند بدون آنکه احساس سرمای ناخوشایندی در دهان ایجاد شود و این یعنی لذت چشیدن بستنی با طعم و مزه ی بیشتر و خوشمزه تر!
سایر ویژگی های جذاب بستنی جلاتوی ایتالیایی
- مواد اولیه باکیفیت: برای ساخت یک بستنی جلاتوی ایتالیایی، همیشه از مواد اولیه تازه و مرغوب مانند شیر، تخم مرغ، شکر، میوهها و مغزها تهیه استفاده می کنند در غیر ایت صورت بستنی قوام و کیفیت واقعی را نخواهد داشت. این مواد طعم و عطری اصیل و طبیعی به جلاتو می بخشند.
- بستنی سالم تر: جلاتو در مقایسه با بستنی سنتی، چربی و شکر کمتری دارد. این موضوع باعث شده تا بستنی جلاتوی ایتالیایی به گزینه ای ایده آل برای کسانی که به دنبال یک دسر سبک تر و سالم تر هستند و به فکر سلامتی خود و عزیزان خود هستند، تبدیل شود.
- هوای کم: جلاتو با حدود 4 تا 8 درصد هوا، میزان هوای کمتری نسبت به بستنی های معمولی با 18 تا 22 درصد هوا دارند. هوای کمتر باعث می شود جلاتو بافت نرم تر، خامه ای تر و لطیف تری داشته باشد.
- طعمهای متنوع: جلاتو در طعم های بی شماری تهیه و ارائه می شود. هیچ نیازی نیست که نگران باشید که نکند این بستنی با طعم دلخواه من ارائه نمی شود؟! شما برای بستنی جلاتوی ایتالیایی می توانید به انوع و اقسام عطر و طعم های دلخواه و مواردی مثل طعم های کلاسیکی چون وانیل، شکلات و توت فرنگی تا طعم های خلاقانه و منحصر به فرد مانند پسته، بادام زمینی و انواع و اقسام طعم میوه های مختلف استوایی دسترسی داشته باشید.
- فرآیند تولید سنتی: مردمان ایتالیا همیشه سر خوراکی های ملی خود از حساسیت و ظرافت خاصی استفاده می کنند و به هیچ عنوان کیفیت کار پایینی ارائه نمی دهند. هنگامی که بحث خوراکی و غذا باشد، مردمان ایتالیا کمالگرایانی فوق العاده هستند که همیشه با کیفیت ترین مواد غذایی را تهیه و استفاده می کنند. بستنی جلاتوی ایتالیایی به طور سنتی با دست و با دقتی خاص و ظرافت فراوان تهیه میشود. این فرآیند به حفظ طعم و کیفیت جلاتو کمک میکند. البته به همین علت بستنی جلاتوی اصیل ایتالیایی قیمت بالاتری نسبت به بستنی های عادی دارد. به طور مثال بستنی های معمولی نهایتا بین 1 تا 1.25 یورو قیمت دارند در حالی که بستنی های جلاتو معمولا در قیمت 3 یورو به فروش می رسد.
محبوبیت جهانی بستنی جلاتو
امروزه، جلاتو فراتر از مرزهای ایتالیا رفته و در سراسر جهان و در تمام قاره ها محبوبیت زیادی دارد. جلاتو فروشی ها در بسیاری از کشور های دنیا افتتاح شدهاند و به مردم طعم اصیل ایتالیایی را هدیه می دهند. علاوه بر این، بسیاری از سر آشپز ها و شیرینی پز ها در سراسر جهان از جلاتو به عنوان پایه و اساس دسر های خلاقانه خود استفاده می کنند. حال در ادامه بیاید تا چند دانستنی جالب درباره ی بستنی جلاتوی ایتالیایی را به شما بگوییم.
- بزرگترین مجسمه جلاتو در جهان، 12 فوت ارتفاع دارد و در شهر آراسو ایتالیا قرار دارد.
- در ایتالیا، روز ملی جلاتو هر سال در 25 مارس جشن گرفته میشود.
- جلاتو کم کالری ترین نوع بستنی نیست، اما به دلیل چربی و هوای کمتر، در مقایسه با بستنی سنتی، کالری کمتری دارد.
- بزرگترین بستنی قیفی جهان در سال 2011 در ریمینی در سی و دومین نمایشگاه بین المللی ژلاتو، شیرینی و نان سازی ساخته شد. این قیفی که با بیش از 2000 ویفر ساخته شده بود، 2.81 متر ارتفاع و 70 کیلوگرم وزن داشت. رهبری تیم 7 نفره صنعتگری که به این کار دست زدند، بر عهده شکلات ساز میرکو دلا وچیا بود.
جمع بندی و نتیجه گیری
جلاتو، دسری بهشتی است که با طعمهای بینظیر، بافت خامهای و تاریخچهای غنی، هر ذائقهای را به وجد میآورد. این دسر ایتالیایی، فراتر از یک بستنی ساده، تجربهای حسی و فرهنگی است که شما را به سفری در میان مناطق سر سبز ایتالیا، بازار های پر جنب و جوش و آشپزخانه های گرم و صمیمی میبرد. اگر به دنبال یک دسر خوشمزه، اصیل و باکیفیت هستید، حتما جلاتو را امتحان کنید. با هر لقمه، به دنیای سرشار از طعم و مزههای ایتالیایی سفر خواهید کرد و خاطرهای به یاد ماندنی را برای خود رقم خواهید زد. راستی فراموش نکنید که سری به صفحه محصول بستنی واردو بزنید و از محصولات منحصر به فرد ما دیدن نمایید.